بررسی تطبیقی حبسیات ملک‌الشعرای بهار و احمد صافی نجفی

یکی از اقسام شعر غنایی، حبسیه یا زندان‌نامه ‌است که بیشتر اجزایش را شکایت و حسب‌حال تشکیل می‌‌دهد. این نوع شعر بیانگر غم و اندوه و رنج‌‌های بی‌پایانی است که در محیط زندان نصیب زندانی شده‌است. برخی از شاعرانی که مرارت حبس را چشیده‌‌اند، موضوع بعضی از اشعار خود را نیز به زندان‌‌نامه اختصاص داده‌‌اند. این موضوع در ادبیات قدیم و جدید فارسی و عربی به نحو مطلوبی منعکس شده‌است. بهار و صافی در دورۀ معاصر دو نمونۀ برجسته برای معرفی در این زمینه هستند. مقایسۀ نگاه این دو شاعر و نیز اوضاع اجتماعی و سیاسی همسان در ایران و عراق، ضرورت این پژوهش را نشان می‌‌دهد. نوشتار پیشِ‌رو سعی دارد با استفاده از شیوۀ توصیفی- تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، وجوه مشترک حبسیات بهار و صافی نجفی را تبیین کند. یافته‌‌های پژوهش بیانگر آن است که هر دو شاعر موضوعات مشترکی مثل علت به بند کشیده‌شدن، توصیف بند زندان، توصیف زندانبان، صبر در تحمل بند و استعطاف یا پوزش‌‌‌نامه را در اشعار خود به تصویر کشیده‌‌‌اند.